Լուիս Քերոլ | Ալիսը հայելու աշխարհում

Ալիսը խաղում է իր փոքրիկ կատվի հետ: Անսպասելիորեն նա հայտնվում է հայելուց այն կողմ՝ կախարդական աշխարհում: Սենյակը, որում նա հիմա գտնվում է, արտաքուստ նման է սովորական սենյակի, սակայն ժամացույցներն այստեղ ժպտում են, իսկ դիմանկարները՝ փսփսում: Ալիսը տեսնում է բազմաթիվ շախմատային ֆիգուրներ: Նրանց թվում են Սև արքան, Սև թագուհին, Սպիտակ արքան, Սպիտակ թագուհին, նավակները և զինվորները:

Երբ Ալիսը վերցնում է սպիտակ թագավորին, որպեսզի մաքրի նրա վրայից մուրը, սա այնպես է վախենում անտեսանելի ուժից, որ իր ասելով սառչում է մինչև այտամորուսի ծայրերը: Իհարկե, թագուհին չի վարանում հիշեցնել նրան, որ նա չունի այտամորուս: Գրքերն այստեղ կարդում են տարօրինակ եղանակով՝ մոտեցնելով հայելուն: Ասենք, դա նույնպես չի օգնում հասկանալ գրվածի իմաստը:

Շարժվելով դեպի բլուրը՝ Ալիսն անվերջ հայտնվում է տան մոտ: Խոսող ծաղիկները խորհուրդ են տալիս նրան շարժվել դեպի տուն: Հաջողվում է հասնել բլուրին: Հանդիպում է Սև թագուհուն և ասում է, որ շատ կուզեր մասնակցել շախմատային խաղին, թեկուզ որպես զինվոր: Չէ՞ որ զինվորը այս հրաշալի խաղում կարող է դառնալ թագուհի: Սև թագուհին բացատրում է Ալիսին, թե ինչպես հասնել 8-րդ գծին:

Այս զարմանալի երկրում օդում թռչում են փղերը, գնացքի մեջ ուղևորները՝ Նոխազը, Բզեզը և Ձին, ցույց են տալիս հսկիչին իրենց մեծության տոմսեր: Իսկ Ալիսին հեռադիտակի և մանրադիտակի միջոցով զննող հսկիչը հայտարարում է, որ աղջիկը գնում է սխալ ուղղությամբ: Հասնելով գետակին՝ գնացքը թռչում է դրա վրայով, իսկ Ալիսը հասնում է 4-րդ գծին: Ճանապարհին Ալիսը հանդիպում է մի շարք անհավատալի էակների և լսում է ամենազարմանալի դատողությունները, այնպես որ մի պահ անգամ մոռանում է սեփական անունը: Ուշագրավ է հանդիպումը թագի համար մենամարտող առյուծի և միաեղջյուրի հետ, որոնք կոչում են Ալիսին «հրեշ»:

4-րդ գծի վրա Ալիսը ծանոթանում է երկու հաստլիկների հետ, որոնք մշտապես վիճում են և անգամ մենամարտում: Նրանք տանում են Ալիսին մոտակայքում ննջող Սև արքայի մոտ և ասում են նրան, որ սա տեսնում է Ալիսին միայն երազում և բավական է, որ արթնանա, աղջիկն իսկույն կանհետանա: Ալիսը, իհարկե, չի շտապում արթնացնել արքային: Սպիտակ թագուհին խոստանում է Ալիսին, որ վաղը մուրաբա կհյուրասիրի նրան: Երբ Ալիսը հրաժարվում է, թագուհին բացատրում է, որ դա անիմաստ է, որովհետև մուրաբան կլինի միայն վաղը, իսկ վաղը երբեք չի գա, քանի որ վաղը այսօր է: Բացի այդ թագուհին ճչում է ցավից: Ցավում է մատը, որից միայն մի որոշ ժամանակ հետո է արյուն գալիս: Նախ զգում ես ցավը, իսկ հետո վնասում ես այն: Այնպես որ ցավի պատճառը իր տեղը դնելու համար թագուհին նաև ծակում է մատը, որից այլևս արյուն չի գալիս: Երբ Ալիսը փորձում է կտրել հայելային կարկանդակը, նրա մոտ ոչինչ չի ստացվում: Կարկանդակի կտորները նորից իրար են կպնում: Առյուծը բացատրում է, որ նախ հարկ է բաժանել կարկանդակը, իսկ հետո կտրել այն: Առհասարակ Հայելու աշխարհի բոլոր բնակիչներին հատուկ է բառերի անսովոր գործածությունը: Անտառում հանդիպած թագավորին Ալիսը ասել էր, որ ճանապարհին ոչ ոքի չի տեսել: Թագավորը նախանձում է Ալիսին, որովհետև իրեն երբեք չի հաջողվել տեսնել Ոչ ոքին: Սակայն բառերի և անգամ բանաստեղծությունների ամենազարմանալի մեկնաբանն է Չամչարախը, որը այնպես է շրջում բառերի սովորական նշանակությունները, որ Ալիսը հայտնվում է տրամաբանական փակուղու մեջ:

Ի վերջո Ալիսը հասնում է 8-րդ գծին, որտեղ նրա գլխին է հայտնվում թագը: Սակայն հայտնված Սև և Սպիտակ թագուհիները շարունակում են խճճել նրան ամենատարբեր տրամաբանական ռեբուսներով: Տարօրինակ է նաև կազմակերպված խնջույքը: Բարկացած Ալիսը ձեռքն է վերցնում Սև թագուհուն և սկսում է թափ տալ… Հանկարծ նա բացում է աչքերը և տեսնում է, որ բռնել է իր փոքրիկ սև կատվին: Ուրեմն ամենը երազ էր: Բայց ո՞ւմ երազը: Այս հարցը սպասում է իր պատասխանին:

Տես նաև Լուիս Քերոլ Ալիսը հրաշքների աշխարհում, Ջոն Տոլկին Հոբիտ և Մատանիների տիրակալը