Խուան Ռամոն Խիմենես | Բանաստեղծություններ

Խուան Ռամոն Խիմենես

Ես տխուր եմ, բայց աչքերս չեն արտասվում


Ես տխուր եմ, բայց աչքերս չեն արտասվում,

և ոչ ոքի համբույրները չեմ ուզում,

խաղաղ հայացքս կորում է

պարտեզի լուռ խորքում:

Ինչու˚ պետք է երազեմ սերերի մասին,

եթե մութ և անձրևոտ է երեկոն,

ո՛չ շշուկ կա, ո՛չ բույր,

օդի խաղաղ զբոսանքներում:

Հնչել են քնած ժամերը,

մենակ  է մնացել հսկայական համայնապատկերը,

արդեն գնացել են դանդաղկոտ հոտերը,

աղքատ օջախներից վեր է բարձրանում ծուխը:

Պատուհանս ստվերին փակելիս,

ապակու վրա փայլեց մի աստղ,

ես տխուր եմ, բայց աչքերս չեն արտասվում,

այլևս ոչ ոքի համբույրները չեմ ուզում:

Երազում կտեսնեմ մանկությունս. ժամն է արդեն

քնած երեխաներ. մայրս

ինձ օրորում է իր տաք գրկում,

սեր է կաթում նրա շառագող աչքերից:

Եվ սիրելի զանգը հնչելիս

հովտում կորած մատուռի

լայն կբացվեն հոգնած աչքերս

երեկոյան լույսի խորհրդավորության առջև…

Թող արցունքներս հոսեն: Արդեն ծաղիկներ կան,

սակայն չկան անուշահոտ բույրեր, երգեր,

եթե ինչ-որ մեկը երազել է իմ շուրթերի մասին,

թող գա ինձ համբուրելու

իր խաղաղ երազանքի միջից:

Իսկ  արցունքներս հոսում են…. Ոչ ոք չի գալիս….

ո˚վ կանցնի տխուր միջանցքով:

Միայն հնչում է երկար լռության մեջ

Զանգը, որ տալիս են հրեշտակները:


Ձմեռային երգ


Երգում են, երգում:

Ո˚րտեղ են երգում թռչունները, որ երգում են:

Անձրև է եկել: ճյուղերը դեռևս առանց նոր տերևների են:

Երգում են, երգում:

Թռչունները: Ո˚րտեղ են երգում թռչունները, որ երգում են:

Վանդակների մեջ թռչուններ չունեմ:

Չկան երեխաներ, որ դրանք վաճառեն: Երգում են:

Հովիտը շատ հեռու է: Ոչինչ…

Ես չգիտեմ` որտեղ են երգում

Թռչունները երգում են, երգում

Թռչունները, որ երգում են:

 

Վարդի պես թերթիկներդ պոկեցի


Վարդի պես թերթերդ պոկեցի,

որպեսզի հոգիդ տեսնեմ,

բայց չտեսա:

Ավելին` փոխարենը տեսա երկրային և ծովային հորիզոններ,

ամեն ինչ` մինչև անսահմանություն

լցվեց մեկ էությամբ`

հսկայական և կենդանի:

 

Ես  «ես»  չեմ


Ես սա եմ,

որ կողքիցս քայլում, բայց նրան չեմ տեսնում,

որին երբեմն  տեսնելու եմ,

և որին երբեմն մոռանում եմ:

Նա, ով լռում է` հանգիստ է, երբ ես եմ խոսում,

նա, ով ներում է` քաղցր, երբ ես ատում եմ

նա, ով զբոսնում է այնտեղ, որտեղ ես չկամ

նա, ով կանգուն կմնա, երբ ես մեռնեմ:

 

Վերջնական ճանապարհորդությունը


Ես կգնամ: Եվ կմնան թռչունները երգելով,

և կմնա իմ պտղատու այգին իր կանաչ ծառով

և սպիտակ ջրհորով:
Ամեն երեկո երկինքը կլինի կապույտ և անվրդով,

և կզնգան, ինչպես այս երեկո են զնգում,

զանգակակատան զանգերը:

Կմռնեն նրանք, ովքեր սիրել են ինձ,

և մարդիկ նորը կդառնան ամեն տարի,

և իմ այն ծաղկած և կավեպատ այգու անկյունում

իմ հոգին մելամաղձոտ կթափառի:

Եվ ես կգնամ, և կլինեմ մենակ, անտուն,

առանց կանաչ ծառի, սպիտակ ջրհորի,

առանց կապույտ և անվրդով երկնքի…

Եվ կմնան թռչունները երգելով:

 

***

Այո՛: Ինձ հետ ես , ա՜խ,

Ա՜խ, այո՛: Եվ հոգուդ ծանրությունը և մարմնիդ ծանրությունը մարմնիս վրա,

ինձ ձույլ չեն տալիս վազել պատկերիդ հետևից

այն վարդաստանների միջով, որոնց միջով առաջ փախչում էիր,

իսկ հետո քնքուշ վազեցիր դեպի ինձ.

քո այն պատկերը` անմոռանալի,

քո այն պատկերը` անբացատրելի,

քո այն պատկերը` հավերժական,

ինչպես արյան թողած բիծը…

 

Թարգմանությունը իսպաներենից՝ Ռուզաննա Պետրոսյան


Իմ հոգուն

Միշտ ճյուղեր ունես պատրաստի
ամեն տեսակ վարդին հարմար,
քայլում ես միշտ զգոն՝ ականջդ կանչի,
մարմինդ պարզած անսպասելի նետի:

Հենց այնպես ալիք չի առաջանում,
այն քո ստվերից է բարձրանում
ու լույս արձակում: Գիշերով արթուն
քո աստղերով կյանքն ես լուսավորում:

Անջնջելի հետք ես թողնում ամեն ինչում,
դրոշմվում ամեն բանին
և հին փառքը վերածնում:

Քո վարդն օրինակ է մյուս վարդերի համար,
լսածդ՝ ներդաշնակության, միտքդ՝ պայծառության,
զգոնությունդ՝ աստղերի համար:

 

Մայր գարուն

Իմ մա՛յր հող,
նորովի ավելի կանաչ,
ավելի կատարյալ, ավելի սիրուն,
(մինչ ես՝ քո որդին
ավելի չոր տերևները
իմ երակներում):
Իմ մա՛յր հող,
գիտեմ՝ միշտ երիտասարդ ես,
և որ ես կմեռնեմ՝
(Մինչ դու, մա՛յր իմ)
ավելի թարմ տերևներ
շաղ տալով ոտքերիդ:

 

Հավերժություն

Հավերժություն, գեղեցկություն,
եթե կարողանայի միայնակ,
եզակի սրտումդ երգել քեզ
ճիշտ այնպես, ինչպես դու ես երգում իմ սրտում՝
խաղաղված ու զվարթ լուսապայծառ ցերեկներին:
Եթե քո վերջին փուլերում,
զգաս ինձ քո ներսում՝
ամբողջությամբ արբելով,
ինչպես ինձ ես արբեցնում:
Եթե ես լինեի անբացատրելի,
ինչպես դու ապրածս վաղանցիկ գարուններին,
բույր, թարմություն, երաժշտություն, իրարանցում
անսահման ջինջ գարնանը
քո անծայրածիր հոգու խորքում:

 

Միակ վարդը

Բոլոր վարդերը նույնն են,
սերը եզակի վարդ է:
Եվ ամեն ինչ ունի իր մեջ,
աշխարհի հակիրճ պատկերը,
Սերն է միակ վարդը:

Գիշերային ուրախություն
Տե՛ս այնտեղից է գալիս
վարդի բույրը:
Զգա՛ այն առանց գիտակցելու:
Տե՛ս այնտեղից թափանցում է
լուսնի շողը:
Դարձրու՛ էությանդ մի մասնիկը:
Տե՛ս այնտեղից լսվում է
առվակի կարկաչյունը:
Վայելի՛ր ազատությունդ:

 

Հիշողությունը

Ոսկյա ավազաթմբերի նման,
նրանց բերում ու տանում է
պայծառ ծովի ալիքը․
հիշողություններն են:
Քամին նրանց քշում է
և որտեղ հասնեն, մնում են
այնտեղ, որտեղ եղել են
և որտեղ պիտի լինեին ...
(Ոսկյա ավազաթմբերը):
Նրանք լցնում են ամեն ինչ. ծովը՝
լի անհամար ոսկով,
ողջ քամին իրենց ներսում...
(Դրանք հուշերն են):

 

Ամեն ինչ

Ոչինչ չհիշել ...
Թող լուռ գիշերն ինձ կործանի,
ինչպես մի երամի՝
միամիտ մոլորված:
(Թող ոչինչ չմնա ...
Թող սիրած կինը մենակ անցնի
մնացած աստիճաններով
անկատար երազանքի)
ոչինչ չտենչալ...
Շեղվել սուրբ խորհրդից,
ինչպես լուսադեմի
ոսկեփայլ մի ստվեր:

 

Հոկտեմբեր

Ես պառկած էի գետնին՝ նայելով
Կաստիլիայի անեզր դաշտին,
որին աշունն էր ներկել դեղին,
ու մայր մտնող արևը ողողել քաղցր լույսով:

Գութանը դանդաղ բաց է անում
մութ մարգերը, որի ընթացքում
մի թեթև ձեռք սերմ է գցում
հողի՝ վեհորեն բացված սրտում:
Մտածեցի սիրտս պոկել ու այն նետել
իր խոր ու վեհ հույզերով
քնքուշ հողի լայն ակոսում,

ու տեսնել. եթե այն բաժան-բաժան լինի,
ծիլեր կտա՞ ու գարունը մեզ կընծայի՞
մի անբիծ ծառ հավերժ սիրո: 

 

Թարգմանությունը իսպաներենից՝ Անի Գասպարյան

Խուան Ռամոն Խիմենես | Բանաստեղծություններ Խուան Ռամոն Խիմենես | Բանաստեղծություններ Reviewed by ՏԱՐԸՆԹԵՐՑՈՒՄ on апреля 16, 2022 Rating: 5
Технологии Blogger.