Խուան Ռամոն Խիմենես |
Ես տխուր եմ, բայց աչքերս չեն արտասվում,
և ոչ ոքի համբույրները չեմ ուզում,
խաղաղ հայացքս կորում է
պարտեզի լուռ խորքում:
Ինչու˚ պետք է երազեմ սերերի մասին,
եթե մութ և անձրևոտ է երեկոն,
ո՛չ շշուկ կա, ո՛չ բույր,
օդի խաղաղ զբոսանքներում:
Հնչել են քնած ժամերը,
մենակ է մնացել հսկայական համայնապատկերը,
արդեն գնացել են դանդաղկոտ հոտերը,
աղքատ օջախներից վեր է բարձրանում ծուխը:
Պատուհանս ստվերին փակելիս,
ապակու վրա փայլեց մի աստղ,
ես տխուր եմ, բայց աչքերս չեն արտասվում,
այլևս ոչ ոքի համբույրները չեմ ուզում:
Երազում կտեսնեմ մանկությունս. ժամն է արդեն
քնած երեխաներ. մայրս
ինձ օրորում է իր տաք գրկում,
սեր է կաթում նրա շառագող աչքերից:
Եվ սիրելի զանգը հնչելիս
հովտում կորած մատուռի
լայն կբացվեն հոգնած աչքերս
երեկոյան լույսի խորհրդավորության առջև…
Թող արցունքներս հոսեն: Արդեն ծաղիկներ կան,
սակայն չկան անուշահոտ բույրեր, երգեր,
եթե ինչ-որ մեկը երազել է իմ շուրթերի մասին,
թող գա ինձ համբուրելու
իր խաղաղ երազանքի միջից:
Իսկ արցունքներս հոսում են…. Ոչ ոք չի գալիս….
ո˚վ կանցնի տխուր միջանցքով:
Միայն հնչում է երկար լռության մեջ
Զանգը, որ տալիս են հրեշտակները:
Ձմեռային երգ
Երգում են, երգում:
Ո˚րտեղ են երգում թռչունները, որ երգում են:
Անձրև է եկել: ճյուղերը դեռևս առանց նոր տերևների են:
Երգում են, երգում:
Թռչունները: Ո˚րտեղ են երգում թռչունները, որ երգում են:
Վանդակների մեջ թռչուններ չունեմ:
Չկան երեխաներ, որ դրանք վաճառեն: Երգում են:
Հովիտը շատ հեռու է: Ոչինչ…
Ես չգիտեմ` որտեղ են երգում
Թռչունները երգում են, երգում
Թռչունները, որ երգում են:
Վարդի պես թերթիկներդ պոկեցի
Վարդի պես թերթերդ պոկեցի,
որպեսզի հոգիդ տեսնեմ,
բայց չտեսա:
Ավելին` փոխարենը տեսա երկրային և ծովային հորիզոններ,
ամեն ինչ` մինչև անսահմանություն
լցվեց մեկ էությամբ`
հսկայական և կենդանի:
Ես «ես» չեմ
Ես սա եմ,
որ կողքիցս քայլում, բայց նրան չեմ տեսնում,
որին երբեմն տեսնելու եմ,
և որին երբեմն մոռանում եմ:
Նա, ով լռում է` հանգիստ է, երբ ես եմ խոսում,
նա, ով ներում է` քաղցր, երբ ես ատում եմ
նա, ով զբոսնում է այնտեղ, որտեղ ես չկամ
նա, ով կանգուն կմնա, երբ ես մեռնեմ:
Վերջնական ճանապարհորդությունը
Ես կգնամ: Եվ կմնան թռչունները երգելով,
և կմնա իմ պտղատու այգին իր կանաչ ծառով
և կզնգան, ինչպես այս երեկո են զնգում,
զանգակակատան զանգերը:
Կմռնեն նրանք, ովքեր սիրել են ինձ,
և մարդիկ նորը կդառնան ամեն տարի,
և իմ այն ծաղկած և կավեպատ այգու անկյունում
իմ հոգին մելամաղձոտ կթափառի:
Եվ ես կգնամ, և կլինեմ մենակ, անտուն,
առանց կանաչ ծառի, սպիտակ ջրհորի,
առանց կապույտ և անվրդով երկնքի…
Եվ կմնան թռչունները երգելով:
***
Այո՛: Ինձ հետ ես , ա՜խ,
Ա՜խ, այո՛: Եվ հոգուդ ծանրությունը և մարմնիդ ծանրությունը մարմնիս վրա,
ինձ ձույլ չեն տալիս վազել պատկերիդ հետևից
այն վարդաստանների միջով, որոնց միջով առաջ փախչում էիր,
իսկ հետո քնքուշ վազեցիր դեպի ինձ.
քո այն պատկերը` անմոռանալի,
քո այն պատկերը` անբացատրելի,
քո այն պատկերը` հավերժական,
ինչպես արյան թողած բիծը…
Թարգմանությունը իսպաներենից՝ Ռուզաննա Պետրոսյան
Իմ հոգուն
Միշտ ճյուղեր ունես պատրաստի
ամեն տեսակ վարդին հարմար,
քայլում ես միշտ զգոն՝ ականջդ կանչի,
մարմինդ պարզած անսպասելի նետի:
Հենց այնպես ալիք չի առաջանում,
այն քո ստվերից է բարձրանում
ու լույս արձակում: Գիշերով արթուն
քո աստղերով կյանքն ես լուսավորում:
Անջնջելի հետք ես թողնում ամեն ինչում,
դրոշմվում ամեն բանին
և հին փառքը վերածնում:
Քո վարդն օրինակ է մյուս վարդերի համար,
լսածդ՝ ներդաշնակության, միտքդ՝ պայծառության,
զգոնությունդ՝ աստղերի համար:
Մայր գարուն
Իմ մա՛յր հող,
նորովի ավելի կանաչ,
ավելի կատարյալ, ավելի սիրուն,
(մինչ ես՝ քո որդին
ավելի չոր տերևները
իմ երակներում):
Իմ մա՛յր հող,
գիտեմ՝ միշտ երիտասարդ ես,
և որ ես կմեռնեմ՝
(Մինչ դու, մա՛յր իմ)
ավելի թարմ տերևներ
շաղ տալով ոտքերիդ:
Հավերժություն
Հավերժություն, գեղեցկություն,
եթե կարողանայի միայնակ,
եզակի սրտումդ երգել քեզ
ճիշտ այնպես, ինչպես դու ես երգում իմ սրտում՝
խաղաղված ու զվարթ լուսապայծառ ցերեկներին:
Եթե քո վերջին փուլերում,
զգաս ինձ քո ներսում՝
ամբողջությամբ արբելով,
ինչպես ինձ ես արբեցնում:
Եթե ես լինեի անբացատրելի,
ինչպես դու ապրածս վաղանցիկ գարուններին,
բույր, թարմություն, երաժշտություն, իրարանցում
անսահման ջինջ գարնանը
քո անծայրածիր հոգու խորքում:
Միակ վարդը
Բոլոր վարդերը նույնն են,
սերը եզակի վարդ է:
Եվ ամեն ինչ ունի իր մեջ,
աշխարհի հակիրճ պատկերը,
Սերն է միակ վարդը:
Գիշերային ուրախություն
Տե՛ս այնտեղից է գալիս
վարդի բույրը:
Զգա՛ այն առանց գիտակցելու:
Տե՛ս այնտեղից թափանցում է
լուսնի շողը:
Դարձրու՛ էությանդ մի մասնիկը:
Տե՛ս այնտեղից լսվում է
առվակի կարկաչյունը:
Վայելի՛ր ազատությունդ:
Հիշողությունը
Ոսկյա ավազաթմբերի նման,
նրանց բերում ու տանում է
պայծառ ծովի ալիքը․
հիշողություններն են:
Քամին նրանց քշում է
և որտեղ հասնեն, մնում են
այնտեղ, որտեղ եղել են
և որտեղ պիտի լինեին ...
(Ոսկյա ավազաթմբերը):
Նրանք լցնում են ամեն ինչ. ծովը՝
լի անհամար ոսկով,
ողջ քամին իրենց ներսում...
(Դրանք հուշերն են):
Ամեն ինչ
Ոչինչ չհիշել ...
Թող լուռ գիշերն ինձ կործանի,
ինչպես մի երամի՝
միամիտ մոլորված:
(Թող ոչինչ չմնա ...
Թող սիրած կինը մենակ անցնի
մնացած աստիճաններով
անկատար երազանքի)
ոչինչ չտենչալ...
Շեղվել սուրբ խորհրդից,
ինչպես լուսադեմի
ոսկեփայլ մի ստվեր:
Հոկտեմբեր
Ես պառկած էի գետնին՝ նայելով
Կաստիլիայի անեզր դաշտին,
որին աշունն էր ներկել դեղին,
ու մայր մտնող արևը ողողել քաղցր լույսով:
Գութանը դանդաղ բաց է անում
մութ մարգերը, որի ընթացքում
մի թեթև ձեռք սերմ է գցում
հողի՝ վեհորեն բացված սրտում:
Մտածեցի սիրտս պոկել ու այն նետել
իր խոր ու վեհ հույզերով
քնքուշ հողի լայն ակոսում,
ու տեսնել. եթե այն բաժան-բաժան լինի,
ծիլեր կտա՞ ու գարունը մեզ կընծայի՞
մի անբիծ ծառ հավերժ սիրո:
Թարգմանությունը իսպաներենից՝ Անի Գասպարյան