Անգետիկի և նրա ընկերների արկածները | Գլուխ տասներորդ

Վթար

Ոմանք կարծում են, թե օդում ինչքան վեր բարձրանաս, այնքան տաք կլինի: Բայց դա սխալ է: Ինչքան վեր, այնքան ցուրտ: Ինչո՞ւ է այդպես: Այն պատճառով, որ արևն իր ճառագայթներով քիչ է տաքացնում օդը, որովհետև օդը շատ թափանցիկ է: Ներքևում օդն ավելի տաք է: Արևն իր ճառագայթներով տաքացնում է երկիրը, օդը երկրից տաքանում է այնպես, ինչպես տաք վառարանից: Տաք օդն ավելի թեթև է, քան՝ սառը, դրա համար էլ վեր է բարձրանում: Ինչքան շատ է բարձրանում, այնքան շատ է սառչում: Դրա համար էլ մեծ բարձրության վրա միշտ ցուրտ է լինում:

Այդ զգացին ճստլիկները, երբ իրենց օդապարիկով հասան մեծ բարձրության: Նրանք այնպես մրսեցին, որ քթերն ու այտերը կարմրեցին: Բոլորը ոտքերով դոփում ու ծափ էին տալիս, որ գոնե մի քիչ տաքանան: Ամենից շատ մրսում էր Շվարիկը, որ գլխարկը տանն էր թողել: Սոսկալի ցրտից նրա քթից մի երկար սառցելուլա էր կախ ընկել: Նա ուռենու տերևի պես դողում էր ու ատամները կափկափում էին:

-Հերիք է ատամներդ իրարով տաս,- մռթմռթում էր Փնթփնթիկը: -Ցուրտը հերիք չի, սա էլ ատամներն է չխկչխկացնում:

-Ես մեղավո՞ր եմ, որ ցուրտ է,- ասաց Շվարիկը:

Փնթփնթիկը վեր կացավ տեղից ու ասաց.

-Տանել չեմ կարող, երբ ականջիս տակ մեկն ատամները չխկչխկացնում է, մարմինս դող է ընկնում:

Նա նստեց Ներկամոլիկի կողքին, բայց Ներկամոլիկն էլ էր ատամ ատամի տալիս: Փնթփնթիկը կասկածանքով նայեց նրան:

-Էդ ի՞նչ է, իմ ջգրո՞ւ է ատամներդ կափկափում:

-Ի՞նչ ջգրու, ցրտից մեռանք:

Փնթփնթիկը վեր կացավ և ուրիշ տեղ նստեց: Այդպես նա մի քանի անգամ տեղը փոխեց ու դրանով միայն ուրիշներին խանգարեց:

Օդապարիկը ցրտից եղյամով էր պատվել և փայլում էր մանչուկների գլխավերևում, ասես մաքուր արծաթից ձուլված լիներ: Կամաց-կամաց օդը կրկին սառեց ամպերի մեջ, և օդապարիկն սկսեց ցած իջնել: Մի քանի րոպե անց նա արդեն արագ թափով ցած էր սլանում: Պարկերի պաշարը վերջացել էր և ոչնչով չէր կարելի անկման առաջն առնել:

-Աղե˜-ե˜տ,- ճչաց Քաղցրահյութիկը:

-Կործանվո˜ւմ ենք,- ծղրտաց Անգետիկը և թաքնվեց նստարանի տակ:

-Դուրս ե՛կ,- գոռաց նրա վրա Գիտունիկը:

-Ինչո՞ւ,- նստարանի տակից ձայն տվեց Անգետիկը:

-Պարաշյուտներով պիտի թռչենք:

-Ինձ համար այստեղ էլ լավ է,- պատասխանեց Անգետիկը:

Առանց երկար մտածելու Գիտունիկը բռնեց նրա օձիքից և դուրս հանեց նստարանի տակից:

-Իրավունք չունե˜ս,- բղավում էր Անգետիկը: -Ես կբողոքե˜մ:

-Մի գոռգոռա,- հանգիստ պատասխանեց Գիտունիկը: -Առանց խուճապի: Ա՛յ, տես թե ես ինչպես եմ թռչում պարաշյուտով և թռիր իմ հետևից:

Անգետիկը մի քիչ հանգստացավ: Գիտունիկը մոտեցավ զամբյուղի եզրին:

-Ուշադրությո՛ւն, եղբայրներ,- գոչեց նա: -Հերթով բոլորդ թռեք իմ հետևից: Ով որ չթռչի, նրան օդապարիկը վեր կտանի: Դե, պատրաստեցեք պարաշյուտները… Գնացի˜նք:

Գիտունիկը առաջինը թռավ ու սլացավ ներքև: Նրա հետևից թռավ Հապճեպիկը, և այստեղ չկանխատեսված բան տեղի ունեցավ: Փոխանակ առաջ թռչելու և հետո պարաշյուտը բանալու, Հապճեպիկը շտապելուց նախ բացեց պարաշյուտը և ապա թռավ: Դրանից էլ պարաշյուտը կառչեց զամբյուղի կողից, Հապճեպիկի մի ոտքը խճճվեց քուղերի մեջ, և նա գլխիվայր կախվեց օդում: Նա սկսեց ոտքերը թափահարել ու ցնցվել ողջ մարմնով՝ ձկնորսական կարթին հագցրած անձրևորդի նման: Չնայած բոլոր ջանքերին՝ պարաշյուտը չէր պոկվում:

-Եղբայրնե˜ր,- ճչաց բժիշկ Հաբիկյանը: -Եթե պարաշյուտը պոկվի, Հապճեպիկի գլուխը գետնին կդիպչի:

Մանչուկները կառչեցին պարաշյուտից և Հապճեպիկին նորից զամբյուղ բարձրացրին:

Անգետիկը տեսավ, որ օդապարիկը կրկին վեր է թռչում ու ճչաց.

-Սպասեք, եղբայրներ: Էլ ոչ ոք թող չթռչի: Մենք նորից ենք վեր բարձրանում:

-Ինչո՞ւ ենք նորից վերև թռչում,- զարմացավ Երևիկը:

-Ախ, դո˜ւ խելքի տոպրակ,- պատասխանեց Փնթփնթիկը: -Ախր Գիտունիկը թռավ, օդապարիկն էլ թեթևացավ:

-Ի՞նչ պիտի անի Գիտունիկն առանց մեզ,- հարցրեց Պոնչիկը:

-Ի՞նչ կա…-ձեռքերը տարածեց Երևիկը: -Կամաց-կամաց տուն կգնա, էլի:

-Իսկ մենք ի՞նչ պիտի անենք առանց Գիտունիկի:

-Պահ, զարմացրի˜ր,- պատասխանեց Անգետիկը: -Կարծես թե անհնար է առանց Գիտունիկի յոլա գնալ:

-Ախր մեկը պիտի լինի, որին լսենք,- ասաց Պոնչիկը:

-Ինձ կլսեք,- հայտարարեց Անգետիկը: -Այժմ ե՛ս եմ գլխավորը:

-Դո՞ւ,- զարմացավ Փնթփնթիկը: -Այդպիսի գլխով գլխավո՞ր:

-Ախ այդպե՛ս: Իմ գլուխը դուրդ չի գալիս, հա˜,- ճչաց Անգետիկը: -Դե, խնդրեմ, ներքև թռիր ու փնտրիր քո Գիտունիկին, եթե իմ գլուխը քեզ դուր չի գալիս:

Փնթփնթիկը ցած նայեց ու ասաց.

-Էլ որտե՞ղ կգտնեմ նրան: Մենք հեռու ենք թռել: Պետք է բոլորս միասին թռչեինք:

-Չէ, թռի՛ր, թռի՛ր:

Փնթփնթիկն ու Անգետիկը սկսեցին վիճել, որ գրեթե մինչև երեկո տևեց: Գիտունիկը չկար, և այլևս ոչ ոք չէր կարող կանգնեցնել նրանց: Արևն արդեն դեպի մայրամուտ էր թեքվում: Քամին ուժեղանում էր: Օդապարիկն ավելի սառեց և կրկին սկսեց ցած իջնել, իսկ Փնթփնթիկն ու Անգետիկը դեռ վիճում էին:

-Հերի՛ք է կռվես,- ասաց Քաղցրահյութիկը Անգետիկին: -Քանի որ որոշել ես գլխավոր դառնալ, դե մի բան մտածիր: Տե՛ս, նորից ենք ցած թռչում:

-Հիմի կմտածեմ,- պատասխանեց Անգետիկը:

Նա նստեց, մատը ճակատին դեմ տվեց ու սկսեց մտածել: Իսկ օդապարիկը մինչ այդ ավելի ու ավելի էր վայր իջնում:

-Ի՞նչ պիտի մտածես,- ասաց Պտուտակիկը: -Եթե ավազով պարկեր ունենայինք, կարելի էր մեկը ցած գցել:

-Ճիշտ է,- վրա բերեց Անգետիկը: -Եվ քանի որ այլևս պարկ չունենք, ստիպված ենք մեզնից մեկն ու մեկին ցած գցել: Մեկն ու մեկին պարաշյուտով ցած կգցենք, օդապարիկը կթեթևանա ու նորից վեր կթռչի:

-Ո՞ւմ գցենք:

-Դե, էլ ո՞ւմ,- ասաց Անգետիկը: -Հարկավոր է ամենափնթփնթանին ցած շպրտել:

-Իսկ ես համաձայն չեմ,- պատասխանեց Փնթփնթիկը: -Այդպիսի օրենք չկա, որ ամենափնթփնթանին ցած գցեն: Հարկավոր է ամենածանրին գցել:

-Դե լավ, լավ,- համաձայնեց Անգետիկը,- ցած գցենք Պոնչիկին: Ամենահաստը նա է:

-Ճի՛շտ է,- հաստատեց Քաղցրահյութիկը:

-Ի՞նչ,- ճչաց Պոնչիկը: -Ո՞վ է ամենահաստը: Ե՞ս… Քաղցրահյութիկն ինձնից հաստ է:

-Մի դրա˜ն տեսեք,- գոռաց Քաղցրահյութիկը քրքջալով ու մատնացույց անելով Պոնչիկին: -Մի տեսեք, ես հա˜ստ եմ սրանից: Հա˜-հա˜-հա˜: Հլա մի արի չափվենք:

-Դե, արի՛, արի՛,- աքաղաղի նման վրա պրծավ Պոնչիկը:

Բոլորը շրջապատեցին Պոնչիկին ու Քաղցրահյութիկին: Անգետիկը գրպանից մի պարան հանեց ու չափեց Պոնչիկի գոտկատեղը: Ապա նույն ձևով չափեց Քաղցրահյութիկին և պարզվեց, որ Քաղցրահյութիկը գրեթե մեկ ու կես անգամ հաստ է Պոնչիկից:

-Ճիշտ չի˜,- ճչաց Քաղցրահյութիկը: -Պոնչիկը փորը ներս քաշեց: Ես տեսա:

-Իսկի էլ չեմ քաշել,- արդարանում էր Պոնչիկը:

-Չէ՛, քաշել է: Ես տեսա: Արի նորից չափվենք,- գոռում էր Քաղցրահյութիկը:

Անգետիկը նորից չափեց Պոնչիկին, իսկ Քաղցրահյութիկը պտույտ էր գալիս շուրջն ու ասում.

-Է˜,է˜: Էդ ի՞նչ ես անում: Դե փքվիր, է˜:

-Ինչո՞ւ պիտի փքվեմ,- պատասխանեց Պոնչիկը: -Եթե փքվեմ, իհարկե, քեզանից հաստ կերևամ:

-Դե, լավ, մի փքվիր: Բայց փորդ ներս քաշելու իրավունք էլ չունես: Եղբայրներ, տեսեք՝ ինչ է անում սա: Որտե՞ղ է արդարությունը: Որտե՞ղ է արդարությունը: Սա ինչ-որ խաբեություն է:

Անգետիկը Պոնչիկին չափելու գործն ավարտեց, իսկ հետո նույնպիսի խնամքով չափեց Քաղցրահյութիկին և այս անգամ պարզվեց, որ երկուսն էլ նույն հաստությունն ունեն:

-Ուզենք-չուզենք երկուսին էլ պիտի ցած գցենք,- ձեռքերը տարածեց Անգետիկը:

-Ինչո՞ ւ երկուսին, երբ մեկն էլ հերիք է,- ասաց Քաղցրահյութիկը:

Որսորդ Փամփուշտիկը դուրս նայեց զամբյուղից և տեսավ, որ երկիրը սպառնալի արագությամբ մոտենում է:

-Լսի՛ր, Անգետիկ,- ասաց նա,- շո՛ւտ արա, վճռիր, թե չէ շրմփալու ենք գետնին:

-Հարկավոր է հաշվել, թե ով պետք է պարաշյուտով թռչի,- ասաց Երևիկը:

-Ճի՛շտ է,- վրա բերեց Քաղցրահյութիկը: -Միայն թե բոլորին էլ պետք է հաշվել՝ հաստերին էլ, բարակներին էլ, որ ոչ ոք չնեղանա:

-Լա՛վ, եկեք հաշվենք,- համաձայնեց Անգետիկը:

Շրջան կազմեցին, և Անգետիկն սկսեց հաշվել՝ մատով տկկացնելով յուրաքանչյուրին:

Էնի, բենի, ե՛ս,

Կվինտեր, ֆինտեր, քեզ,

Էնի, բենի, ղորթ,

Կվինտեր, ֆինտեր, գորտ:

Ապա ասաց.

-Չէ՛, սա ինձ դուր չի գալիս: Եվ սկսեց ուրիշը.

Եղի, եղի, ձվածեղի,

Ով որ ուտի, նա վեր քաղի,

Ես գնացի պապոնց տուն…

Այդ ժամանակ զամբյուղը թափով զարկվեց գետնին ու շուռ եկավ:
Երևիկը գրկեց Գուցեմիկին, իսկ Գուցեմիկը կառչեց Երևիկից և երկուսով դուրս ընկան զամբյուղից: Նրանց հետևից սիսեռի նման դուրս թափվեցին մնացած ճստլիկները: Միայն Անգետիկը բռնած մնաց զամբյուղի կողից ու մեկ էլ՝ Քոթոթիկը, որ ատամներով կառչել էր նրա անդրավարտիքից: Գետնին դիպչելով օդապարիկը գնդակի նման վեր թռավ, հսկայական աղեղ գծեց օդում և նորից ցած իջավ: Զամբյուղը կրկին գետնին դիպավ ու շուռ եկավ: Օդապարիկն ինչ-որ կարծր բանի դիպավ ու խլացուցիչ ճայթյունով պայթեց: Քոթոթիկը օդում շուռ եկավ և հուսակտուր վնգստոցով մի կողմ վազեց: Անգետիկը դուրս ընկավ զամբյուղից և անշարժ փռվեց գետնին:

Օդային ճանապարհորդությունն ավարտվեց:

Հաջորդ գլուխները կարդա Այստեղ