Շառլ Պերո | Փուփուշիկ Ռիքեն

Շատ տարիներ առաջ մի թագավոր ու թագուհի էին ապրում: Նրանք մի տղա ունեցան, բայց այնքան տգեղ, որ տեսնողը մտածում էր՝ դա մա՞րդ է, թե … Թագուհի մայրիկը շատ էր վշտացել, որ որդին այդպես տգեղ է ու, նայելով նրան, ամեն օր վշտից լալիս էր: Մի անգամ, երբ նա օրորոցի մոտ նստած էր, ներս մտավ մի բարի կախարդ, նայեց փոքրիկ այլանդակին ու ասաց.

- Շատ մի վշտացեք, թագուհի, տղան, ճիշտ է, շատ է տգեղ, բայց դա բոլորովին չի խանգարի նրան լինել բարի ու հմայիչ: Բացի այդ, նա ամենախելացին կլինի ողջ թագավորությունում, և կկարողանա խելացի դարձնել նաև նրան, ում շատ կսիրի:

Բոլորը ուրախացան բարի կախարդի գուշակությունից, բայց ամենից շատ ուրախացավ թագուհին: Կախարդի գուշակությունը կատարվեց: Երեխայի առաջին իսկ թոթովանքներն այնքան խելացի էին, որ բոլորը հիացմունքից հառաչում էին.

- Ախ, որքան խելացի է փոքրիկ արքայազնը:

Մոռացա ասել, որ արքայազնը ծնվել էր գլխին մի փունջ փուփուլ: Դրա համար էլ նրա անունը դրին Փուփուշիկ Ռիքե: Այդ նույն ժամանակ հարևան թագավորն էլ մի աղջիկ ունեցավ, մի աննման գեղեցկուհի: Թագուհին երջանկությունից քիչ մնաց խելագարվեր, որ այդքան սիրուն էր աղջիկը: Բայց այդ նույն կախարդը, որ այցելել էր Ռիքեի մայրիկին, նրան ասաց.

- Այդպես մի ուրախացեք, թագուհի, փոքրիկ արքայադուստրն այնքան հիմար կլինի, որքան որ գեղեցիկ է:

Այդ գուշակությունը շատ վշտացրեց թագուհուն: Նա լաց եղավ ու սկսեց խնդրել կախարդին, որ գոնե մի քիչ խելք տա իր փոքրիկ աղջկան:

- Չեմ կարող,- ասաց կախարդը,- բայց կանեմ այնպես, որ նա, ում սիրի փորիկ արքայադուստրը, նույնքան գեղեցիկ դառնա, որքան որ ինքն է:

Արքայադուստրը մեծանում էր ու օր-օրի ավելի գեղեցկանում: Բայց որքան գեղեցկանում էր, այնքան շատ էր հիմարանում: Ոչինչ չէր պատասխանում, երբ նրան հարց էին տալիս կամ այնքան հիմար պատասխան էր տալիս, որ մարդիկ փակում էին ականջները: Բացի այդ այնքան թափթփվածն էր, որ չէր կարող բաժակը դնել սեղանին, անպայման գցում էր, ջարդում, իսկ երբ ջուր էր խմում, կեսը թափում էր վրան: Դրա համար էլ, չնայած գեղեցկությանը, նա ոչ մեկին դուր չէր գալիս: Խեղճ արքայադուստրը վշտանում էր, երբ բոլորը վերաբերվում էին նրան որպես հիմարի, նա ուղղակի պատրաստ էր ամբողջ գեղեցկությունը տալ մի կաթիլ խելքի դիմաց: Թագուհին որքան էլ շատ էր սիրում նրան, այնուամենայնիվ չէր կարողանում չկշտամբել նրան հիմար վարմունքի համար: Դրանից արքայադուստրը ավելի շատ էր տառապում: Մի անգամ նա գնաց անտառ, այնտեղ լալու իր վիշտը: Զբոսնելիս տեսավ մի փորիկ կուզիկ մարդուկի, որ չնայած անսահման տգեղությանը, շատ շքեղ էր հագնված: Դա արքայազն փուփուշիկ Ռիքեն էր: Նա տեսել էր գեղեցկուհի արքայադստեր դիմանկարն ու սիրահարվել: Թողել էր իր երկիրը, եկել այստեղ, որպեսզի արքայադստերը խնդրի դառնալ իր կինը: Ռիքեն շատ ուրախացավ, որ հանդիպեց գեղեցկուհուն: Նա բարևեց արքայադստերը ու տեսնելով, որ նա շատ տխուր է, ասաց.

- Ինչո՞ւ եք այդքան տխուր, արքայադուստր: Չէ՞ որ դուք ջահել եք ու այդքան գեղեցիկ: Ես շատ գեղեցիկ արքայադստրեր եմ տեսել, բայց ձեզ նման գեղեցիկին՝ երբեք:

- Դուք շատ բարի եք, արքայազն,- պատասխանեց գեղեցկուհին ու այդտեղ էլ կանգ առավ, որովհետև հիմարությունից չգիտեր, թե ուրիշ ինչ կարելի է ասել:

- Մի՞թե ձեր նման գեղեցկուհին իրավունք ունի տխրելու,- շարունակեց Ռիքեն:

- Ուրախ կլինեի ձեզ նման տգեղ լինել, քան այսքան գեղեցիկ ու այսքան հիմար:

- Դուք բոլորովին էլ հիմար չեք, արքայադուստր, եթե ձեզ հիմար եք համարում: Իսկական հիմարները չեն ընդունում, որ հիմար են:

- Դա չգիտեմ,- ասաց արքայադուստրը: Ես գիտեմ միայն, որ հիմար եմ, դրա համար էլ այսպես տխուր եմ:

- Եթե միայն դրա համար եք տխուր, ես կարող եմ օգնել ձեզ: Կարող եմ խելացի դարձնել այն աղջկան, ում ամենից շատ կսիրեմ: Ու քանի որ աշխարհում ամենից շատ ձեզ եմ սիրում, ապա կարող եմ ձեզ այնքան խելք տալ, որքան որ դուք ցանկանաք, եթե, իհարկե, համաձայնեք ամուսնանալ ինձ հետ:

Արքայադուստրը մնաց շվարած ու ոչինչ չասաց.

- Տեսնում եմ, իմ առաջարկությունը վիրավորեց ձեզ,- ասաց Փոփուշիկ Ռիքեն: - Բայց դա ինձ չի զարմացնում: Ես մի ամբողջ տարի ձեզ մտածելու ժամանակ եմ տալիս: Մի տարուց կգամ պատասխանի ետևից:

Արքայադուստրը մտածեց, որ տարին շատ երկար ժամանակ է, համաձայնեց: Եվ հենց որ համաձայնեց ամուսնանալ Ռիքեի հետ, իրեն իսկույն ուրիշ մարդ զգաց: Սկսեց խոսել գեղեցիկ ու խելացի, այնքան խելացի, որ Ռիքեն մտածեց, թե արդյոք նրան ավելի շատ խելք չի տվել, քան թողել է իրեն: Երբ արքայադուստրը վերադարձավ տուն, պալատականները ապշած մնացին այդ արագ փոփոխությունից, որ տեղի էր ունեցել: Արքայադուստրը անտառ գնաց միանգամայն հիմար, վերադարձավ արտակարգ խելոք: Թագավորը սկսեց խորհուրդ հարցնել արքայադստերը. նույնիսկ կարևոր պետական գործերը նրա սենյակում էր որոշում: Արտակարգ փոփոխության լուրը տարածվեց ամենուր: Բոլոր հարևան երկրներից երիտասարդ արքայազները գալիս էին և յուրաքանչյուրն փորձում էր դուր գալ արքայադստերը, որպեսզի ամուսնանա նրա հետ: Բայց արքայադուստրը նրանց բավական խելացի չէր համարում ու չէր համաձայնում ամուսնանալ: Վերջապես մի անգամ եկավ շատ հարուստ, շատ խելոք ու գեղեցիկ արքայազն: Անմիջապես դուր եկավ արքայադստերը: Թագավորը դա նկատեց ու ասաց, որ աղջիկը կարող է ամուսնանալ նրա հետ, եթե կամենում է: Ցանկանալով լավ մտածել, արքայադուստրը գնաց զբոսանքի և միանգամայն պատահմամբ հայտնվեց այն անտառում, որտեղ մի տարի առաջ հանդիպել էր Փուփուշիկ Ռիքեին: Նա խոր մտորումների մեջ էր, երբ ինչ-որ աղմուկ հասավ նրա ականջին: Թվաց, թե մարդիկ են վազվզում: Երբ արքայադուստրը կանգ առավ և ուշադիր ականջ դրեց, լսեց.

- Կաթսան տուր ինձ:

- Փայտ ավելացրու կրակին:

Այդ ժամանակ գետինը պատռվեց ու ետ գնաց, և արքայադուստրը իր առաջ տեսավ մի ստորգետնյա խոհանոց, խպոհարարներ, օգնականներ, սպասավորներ: ճերմակ թասակներով ու գոգնոցներով, վիթխարի դանակը ձեռքներին՝ խոհարարների մի ամբոխ դուրս եկավ այդ ստորգետնյա խոհանոցից: Նրանք գնացին անտառի բացատը, շարվեցին երկար սեղանի շուրջը և ուրախ երգելով սկսեցին կտրտել միսը: Արքայադուստրը ապշած հարցրեց, թե ում համար են պատրաստում այդ ճոխ խնջույքը:

- Արքայազն Փոփուշիկ Ռիքեի՛,- պատասխանեց մենագեր խոհարարը: - Վաղը նրա հարսանիքն է:

Այդ ժամանակ արքայադուստրը հիշեց, որ ուղիղ մի տարի առաջ ինքը խոստացավ ամուսնանալ այլանդակ թզուկի հետ ու քիչ մնաց ուշաթափվեր: Հուզմունքը զսպելով արքայադուստրը շարունակեց ճանապարհը, բայց մի 30 քայլ էլ չէր արել, նրա առաջ հայտնվեց Փուփուշիկ Ռիքեն, ուրախ ու առողջ, հիանալի հագնված, ինչպես վայել է փեսային:

- Տեսնում եք, արքայադուստր, ես իմ խոսքի տերն եմ,- ասաց նա: - Կարծում եմ, որ դուք էլ այստեղ եք եկել ձեր խոստման համաձայն և ուզում եք ինձ դարձնել աշխարհիս ամենաերջանիկ մարդը:

- Ոչ,- ասաց արքայադուստրը,- ես դեռ չեմ որոշել, ասենք երբեք էլ չեմ որոշի ամուսնանալ ձեզ հետ:

- Բայց ինչո՞ւ,- հարցրեց Փուփուշիկ Ռիքեն: - Մի՞թե չեք ուզում ամուսնանալ իմ տգեղության պատճառով: Գուցե ձեզ դուր չի գալիս իմ խե՞լքը:

- Ոչ,- ասաց արքայադուստրը,- ինձ դուր է գալիս ձեզ խելքը…

- Ուրեմն իմ արտաքինն է վախեցնում ձեզ,- ասաց Ռիքեն: - Բայց դա կարելի է ուղղել, դուք կարող եք ինձ անսահման գեղեցիկ դարձնել:

- Ինչպե՞ս կարող եմ,- հարցրեց արքայադուստրը:

- Շատ պարզ: Եթե սիրեք ինձ ու ցանկանաք, որ ես գեղեցիկ լինեմ, կգեղեցկանամ: Կախարդը ինձ օժտել է մի շնորհքով, որ ես կարողանամ խելացի դարձնել այն աղջկան, ում որ կսիրեմ: Եվ այդ նույն կախարդն էլ ձեզ օժտել է մի շնորհքով, որ գեղեցկացնեք նրան, ում որ կսիրեք:

- Եթե այդպես է,- ասաց արքայադուստրը,- ապա ես ամբողջ սրտով ուզում եմ, որ դուք դառնաք աշխարհիս ամենագեղեցիկ մարդը:

Արքայադուստրը դեռ խոսքը բերանում, Փուփուշիկ Ռիքեն դարձավ աշխարհիս ամենագեղեցիկ ու ամենասլացիկ տղամարդը: Ասում են կախարդն ու իր կախարդությունը այստեղ ոչ մի դեր էլ չունեն: Պարզապես արքայադուստրը սիրում էր Փոփուշիկ Ռիքեին ու նրա տգեղությունը չէր նկատում: Այն ինչ-որ առաջ նրան տգեղ էր թվում, հիմա թվում էր գեղեցիկ ու հրապուրիչ: Այսպես թե այնպես, արքայադուստրը համաձայնեց ամուսնանալ նրա հետ, և հենց հաջորդ օրն էլ նրանք հարսանիք արին: