Ֆրիդրիխ Շիլլեր | Հաբսբուրգի կոմսը

«Աախենում, շուքով կայսերական

Իր հնադարյան ապարանքում

Բազմել է գահին Ռուդոլֆ արքան:

Օծման հանդեսն է դեռ աղմկում:

Ճաշ է մատուցում հռենոսցին,

Մատռվակում է բոհեմացին,

Պայազատները` յոթ ընտրողներ,

Ինչպես յոթ աստղեր շուրջն արևի,

Հնազանդ ծեսին բարձ ու պատվի`

Շուրջն են բոլորել իրենց կայսեր:

Ամբոխն է ցնծում պատշգամբում,

Հրճվում են սրտանց մարդիկ բոլոր,

Խնդության կանչն է ահա ձուլվում

Փողերի կանչին հանդիսավոր:

Անցան վեճերը սոսկումով լի,

Անարքա օրերն աղետալի,

Դատավոր ունի երկիրն հիմա:

Չի իշխում նիզակն էլ կուրորեն,

Չի ահաբեկվում թույլը արդեն,

Որ զորավորին կուլ կգնա:

Ոսկե գավաթն է վերցնում արքան,

Գոհունակ խոսում. «Թող բորբոքվի~,

Թող շողա~ հանդեսն այս տոնական,

Որ արքայական սիրտս բացվի:

Սակայն գուսանին ես չեմ տեսնում.

Նա բերկրանքով է սիրտս լցնում,

Սփոփում խոսքով աստվածային:

Երգը մանկուց է եղել ինձ հետ,

Եվ ինչ սիրել եմ իբրև ասպետ,

Հիմա էլ խորթ չէ ինձ` արքային»:

Պայազատների միջից հանկարծ

Երգիչն է ելնում թիկնոցն հագին:

Փայլում են նրա հերքն արծաթված,

Ծերության հետքն է արդեն դեմքին:

«Նիրհում է երգը լարի ոսկում,

Գուսանն է սիրո բարիքն երգում,

Ներբողում ինչ որ լավ է, վսեմ,

Ինչ որ տենչում են սիրտն ու հոգին:

Սակայն ի՞նչ ձոնեմ այս խնջույքին,

Արքային վայել ի՞նչ երգ ասեմ»:

«Չեմ հրամայի ես իմ երգչին,-

Տիրակալն ասում է ժպտադեմ,-

Հլու է նա մեծ Տիրոջ կամքին

Իր ոգեշնչման պահին վսեմ:

Ինչպես հողմ, որը չես իմանում

Որտեղի´ց եկավ, ո´ւր է գնում,

Կամ ինչպես աղբյուր` ծնված հողից,

Սրտի ընդերքից երգն է բխում,

Արթնացնում հանկարծ, կյանքի մղում

Բոլոր հույզերը խորը քնից»:

Գուսանն է զարկում լարին ոսկի,

Երգում է ձայնով ախորժալուր.

«Ազնիվ մի հերոս գնաց որսի,

Որ քարայծ զարկի իր նետով սուր:

Հետը ծառան էր` կապարճն ուսած:

Եվ երբ հովիտը լայնատարած

Իջավ ասպետը ձիով առույգ,

Լսեց հեռավոր խուլ մի ղողանջ,

Տեսավ մի ժամկոչ` ընկած առաջ,

Ու մի քահանա` ձեռքին մասունք:

Ասպետը ձիուց իջնելով ցած,

Գլխարկը հանեց խոնարհաբար,

Երկյուղածությամբ հոգին լցված

Հավատո հանդեպ իր ուղղափառ:

Առուն վարարել հեղեղներից,

Շառաչով իջնում էր լեռներից,

Եվ անցորդների ճամփան փակում:

Ձեռքի մասունքը այն քահանան

Ցած դրեց, հանեց մույկերն անձայն,

Որ հեղեղն անցնի հույսը հոգում:

«Այդ ի՞նչ ես անում»,- կոմսը ձայնեց,

Որ զարմանքով էր նայում նրան:

«Պարոն,- քահանան պատասխանեց,-

Մեռնողն է կանչել հաղորդության:

Առուն վարարել, գետ է դառել,

Փայտե կամուրջն է քշել-տարել,

Չկա անցնելու ոչ մի հնար:

Հեղեղն ուզում եմ անցնել հիմա,

Որ մի տարաբախտ մարդ մերձիմահ

Չմնա հոգով անմխիթար»:

Կոմսը ձին զիջեց քահանային,

Ոսկեզօծ սանձը տվեց նրան,

Որ գնա, հասնի մերձիմահին,

Չթողնի առանց հաղորդության:

Ասպետը հեծավ ծառայի ձին

Ու որս գտնելու սուրաց կրկին:

Հոգևոր պարտքը կատարելով,

Քահանան եկավ արշալույսին,

Նժույգը հանձնեց ազնիվ կոմսին,

Գոհության խոսքեր մրմնջալով:

Խոսեց ասպետը պատկառանքով.

«Դեմ է արարչին ու անվայել`

Կռվել, որս անել այս նժույգով.

Չէ՞ որ Փրկչին է նա ծառայել:

Եթե չես ուզում` քեզ տամ այս ձին,

Թող նա ծառայի Տեր արարչին,

Որն ինձ տվել է ի հատուցում

Երկրային բարիք ու մեծարանք,

Տվել է արյուն, տվել է կյանք

Ե´վ շունչ, և´ հոգի այս աշխարհում»:

«Թող պահապանը ամենազոր,

Որ լսում է մեր աղերսն ամեն,

Քեզ չխնայի ոչ մի շնորհ,

Մեծարի, ինչպես ինքդ` իրեն:

Տա աստված` դառնաս հզոր իշխան,

Հռչակվես երկրում հայրենական,

Թող վեց դուստրերը քո գեղանի

Փթթեն և կամքով աստվածային

Վեց թագ պարգևեն քո օջախին,

Սերնդե-սերունդ փառքդ անցնի»:

Արքան ընկել էր ծովը մտքի,

Օրերն էր հաշվում` անցած անդարձ,

Եվ երբ աչքերին նայեց երգչի,

Հասկացավ` ով է իր դեմ կանգնած:

Արքան ճանաչեց քահանային,

Աչքերը հանկարծ մշուշվեցին,

Թաքցրեց արցունքը ծիրանիով:

Ամբոխը նայեց դեմքին կայսեր,

Ճանաչեց կոմսին աստվածասեր,

Փառք տվեց աստծուն ջերմ խոսքերով:

Տես նաև Բալլադներ, Ավազակներ և Խարդավանք և սեր

Ֆրիդրիխ Շիլլեր | Հաբսբուրգի կոմսը

Բաժիններ

Ամենադիտված նյութեր

Լույս է տեսել

Գրիգոր Պըլտեան | Ամերիքա